Czasowniki dynamiczne (dynamic verbs) mogą tworzyć formę ciągłą. Należą tu czasowniki określające:
czynność (activity verbs), np. abandon – porzucić, zaniechać, ask – pytać, prosić, bathe – kąpać się, beg – błagać, żebrać, call – wołać, dzwonić, drink – pić, eat – jeść, help – pomagać, learn – uczyć się, dowiadywać się, listen to – słuchać, look at – patrzeć, organise – organizować, play – grać, rain – padać (o deszczu), raise – podnieść, read – czytać, refuse – odmawiać, remind – przypominać, run – puszczać, poruszać, say – rzec, powiedzieć, scratch – drapać, slice – krajać, snow – padać (o śniegu), speak – mówić, odzywać się, stay – zostawać, przebywać, telephone – dzwonić, telefonować, think – myśleć, rozmyślać, throw – rzucać, visit – odwiedzać, zwiedzać, whisper – szeptać, work – pracować, write – pisać, i in
proces (process verbs), np. change – zmieniać, deteriorate – psuć, pogarszać, grow – rosnąć, hodować, mature – dojrzewać, ripen – dojrzewać, slow down – zwalniać, speed up – przyśpieszać, strengthen – wzmacniać, turn into – zmienić się, widen – poszerzać, i in
zmianę (transitional event verbs), np. arrive – przybywać, become – stać się, come – przychodzić, die – umierać, fall – spadać, upadać, get – dostać (się), robić się, go – iść, land – lądować, dobijać do brzegu, leave – opuszczać, pozostawiać, wychodzić, wyjeżdżać, lose – gubić, tracić, run – biec, vaporise – wyparować, wear – ubierać, znosić się, i in
doznania cielesne (verbs of bodily sensation), np. ache – boleć, experience – doświadczać, doznawać, feel – czuć, hurt – kaleczyć, ranić, sprawiać ból, itch – swędzić, smart – szczypać, piec, sting – kłuć, taste – smakować, i in
chwilowe zdarzenie (momentary verbs), np. beat – bić, hit – uderzyć, ugodzić, hop – podskoczyć, jump – skoczyć, przeskoczyć, kick – kopnąć, knock – zapukać, nod – ukłonić się, kiwnąć głową, tap – zastukać, wink – mrugnąć, przymknąć oczy, i in
Czasowniki statyczne (stative verbs) nie tworzą formy ciągłej. Należą tutaj czasowniki określające:
bierną percepcję (verbs of inert perception): feel, hear, see, smell, taste
involve – wymagać, wplątywać, wciągać, pociągać za sobą
know – wiedzieć
lack – brakować, odczuwać brak, nie mieć
like – lubić
look * – wyglądać (na jakiegoś)
love – kochać
matter – mieć znaczenie, być istotnym, znaczyć, odgrywać rolę
mean – znaczyć, oznaczać, mieć na myśli, sądzić
measure * – mierzyć, mieć długość
mention – wspomnieć, wzmiankować
mind – mieć coś przeciwko, zwracać uwagę, zważać na coś, przejmować się
need – potrzebować
notice – zauważyć
owe – być winnym, być dłużnym, zawdzięczać
own – posiadać, mieć na własność, być właścicielem
perceive – dostrzegać, zauważać, spostrzegać, uświadamiać sobie
please – podobać się, sprawić przyjemność, dogodzić, zechcieć
possess – posiadać, mieć
prefer – woleć, przedkładać
presuppose – zakładać, z góry przyjmować
realize – zdać sobie sprawę, uprzytomnić sobie, uświadomić sobie
recall – przypominać sobie
recognize – rozpoznawać, uznawać
recollect – przypominać sobie
refuse – odmawiać
regard – dotyczyć, szanować, przypatrywać się, zważać, uważać
remain – pozostać
remember – pamiętać, przypominać sobie
require – wymagać, żądać
resemble – przypominać, być podobnym
result – wynikać, kończyć się (dobrze lub źle)
satisfy – zadowalać, zaspokajać, spełniać
seem – wydawać się
signify – znaczyć, oznaczać, wyrażać
smell * – pachnieć, mieć zapach, cuchnąć
sound – dźwięczeć, brzmieć
suffice – wystarczać, zadowalać
suit – nadawać się
suppose – zakładać, przypuszczać
surprise – zaskakiwać
taste * – mieć smak, smakować
tend – zmierzać w jakimś kierunku
think * – sądzić, myśleć, uważać (że), wyobrażać sobie
understand – rozumieć, wnioskować
want – chcieć, pragnąć, potrzebować
weigh * – mieć wagę, ważyć
wish – chcieć, życzyć sobie
Uwaga. Niektóre z wyżej podanych czasowników mają normalną formę ciągłą, jeśli występują w innym znaczeniu niż podane:
appear – pojawiać się, np. The actor is appearing on the stage – aktor pojawia się na scenie
be – zachowywać się, np. Tom is being foolish – Tom zachowuje się głupio
depend – liczyć na kogoś, np. I am depending on you – liczę na ciebie
feel – czuć się, np. I am feeling pretty well now – teraz czuję się całkiem dobrze
feel – dotykać, macać, np. Sue is feeling the cat’s fur – Sue dotyka futra kota
have – jeść, mieć w znaczeniu przenośnym, np. Magda is having dinner now – Magda je teraz obiad, we are having a good time – dobrze się bawimy
imagine – wyobrażać sobie, wymyślać, np. You’re imagining things, my dear – to tylko twoja wyobraźnia, mój drogi
look – (at) patrzeć, (out) wyglądać przez coś, np. I am looking at you – patrzę na ciebie, he is looking out the window – wygląda przez okno
measure – mierzyć, wykonywać pomiar, np. He is measuring the stick – mierzy kij
see – spotykać się, przychodzić z wizytą, np. I am seeing my aunt tomorrow – jutro spotykam się z ciotką
see – przyjmować, np. The doctor is seeing a patient – doktor przyjmuje pacjenta
smell – wąchać, np. He is smelling the roses – wącha róże
taste – kosztować, próbować smaku czegoś, np. I’m tasting the soup now – kosztuję teraz zupy
think – myśleć, rozmyślać, myśleć sobie, np. Adam is thinking about Eve – Adam myśli (rozmyśla) o Ewie, I’m thinking it was a mistake – myślę sobie, że to był błąd
weigh – ważyć (wagą), np. He is weighing the bananas – waży banany
Czasowniki look at ‘patrzeć’, listen to ‘słuchać’ mają normalną formę ciągłą (he is looking at her, she is listening to him) w przeciwieństwie do see ‘widzieć’, hear ‘słyszeć’.
Czasowniki łączące się z bezokolicznikiem i odsłownikiem (-ing)
Asterysk (gwiazdka, *) oznacza, że do danego czasownika podano uwagę poniżej tabeli
z bezokolicznikiem bez to
can, could * – móc, być w stanie
dare * – śmieć, ośmielać się, mieć śmiałość
do * – naprawdę, przecież, ogromnie, -że
had better – lepiej będzie, jeśli
help * – pomagać
may, might * – móc, być wolno
must * – musieć
need * – potrzebować, musieć
please – bądź uprzejmy, proszę
shall, should * – powinien
should better – lepiej będzie, jeśli (kolokwialne!)
try * – wypróbować (np. spanie na plecach), eksperymentować z czymś
understand – rozumieć
want * – potrzebować
waste – trwonić
z odsłownikiem po przyimku lub partykule przyimkowej
apologize for – przeprosić za coś
be accustomed to * – być przyzwyczajonym do czegoś
be afraid of – bać się, obawiać się
be bad at – być słabym, złym w czymś
be capable of – być zdolnym do czegoś
be excited about – być podnieconym
be fond of – lubić coś robić
be good at – być dobrym w czymś
be guilty of – być winnym czegoś
be in charge of – dbać o coś (o wykonanie czegoś)
be interested in – być zainteresowanym
be keen on – bardzo coś lubić, palić się do robienia czegoś
be on the point of – (zamierzać) zaraz coś zrobić
be responsible for – być odpowiedzialnym
be tired of – być zmęczony czymś
be used for * – być używanym do czegoś (ogólnie)
be used to * – być przyzwyczajonym do czegoś
blame for – obwiniać (o coś)
complain about – narzekać
confess of – przyznać się (do czegoś)
discourage from – zniechęcić (do)
dream of – śnić, marzyć o czymś
feel up to – czuć się na siłach, być w stanie
get through – kończyć
get used to – przyzwyczaić się do robienia czegoś
give up – przestać, zakończyć, rzucić
have difficulty in – mieć trudności z
have excuse for – mieć wytłumaczenie, że się coś zrobiło
insist on – nalegać na coś
keep on – kontynuować, nadal coś robić
look forward to – cieszyć się na coś, oczekiwać czegoś
object to – sprzeciwiać się
put off – odkładać, odwlekać
put off sb from – odradzać komuś coś
take advantage of – skorzystać, wykorzystać
talk about – omawiać, mówić o czymś
think about – rozważać, brać pod uwagę
think of – myśleć o zrobieniu czegoś
z odsłownikiem lub bezokolicznikiem z to
attempt – usiłować
begin – zacząć
can’t bear – nie znosić
can’t stand – nie móc wytrzymać, nie znosić
cease – przestać
continue – kontynuować, nadal coś robić [zwykle z odsłownikiem]
hate – nienawidzić, nie cierpieć, nie znosić
leave – pozostawić
like * – lubić
love * – rozkoszować się, kochać, uwielbiać, bardzo lubić
neglect – zaniedbywać
prefer * – woleć (coś robić)
propose – proponować, zamierzać
require * – wymagać, potrzebować
start – zacząć, rozpocząć
study – studiować, uczyć się
Uwagi:
be accustomed: I’m accustomed to sleeping with the window open, ale w angielskim brytyjskim także I’m accustomed to sleep with the window open
be like: there is nothing like travelling – nie ma nic milszego niż podróżowanie
be used: I am used to sleeping with the window open – jestem przyzwycajony do spania przy otwartym oknie, a saw is used for cutting woods – piły używa się do ścinania drzew (ogólnie), ale a chain saw was used to cut down the old oak tree – do ścięcia tego starego dębu użyto piły łańcuchowej
do jest także operatorem czasów prostych i służy do tworzenia pytań i przeczeń
can znaczy ‘może’, ‘jest w stanie’, ‘potrafi’, ‘umie’, could znaczy ‘mógłby’, ‘byłby w stanie’, ‘potrafiłby’, ‘umiałby’, ‘zdołałby’; podobne różnice zachodzą też w parach may – might, will – would, shall – should
will, would to operatory czasów przyszłych i przyszłych w przeszłości
shall, should oznaczają powinność wynikającą z przekonania
ought (to) oznacza powinność wynikającą z długu (np. wdzięczności) lub
must oznacza przymus będący skutkiem wewnętrznego zobowiązania, a także przypuszczenie graniczące z pewnością
mustn’t znaczy ‘nie wolno’, needn’t znaczy ‘nie musi’
Czasownik help łączy się z bezokolicznikiem bez to, ale także z to, zwłaszcza w formie przeczącej.
Czasowniki dislike, enjoy łączy się z odsłownikiem, rzadziej z bezokolicznikiem z to.
Czasowniki deserve, intend łączy się z bezokolicznikiem z to, rzadziej z odsłownikiem.
Obok you must try to sleep ‘musisz spróbować spać’ mówi się też you must try sleeping on your back ‘musisz wypróbować spanie na plecach’.
Mówimy she needs to speak clearly ‘musi mówić wyraźnie’, I needn’t do it ‘nie muszę tego robić’, ale I don’t need to do it ‘nie potrzebuję tego robić’. Podobnie: she dares to call me a liar ‘ośmiela się nazywać mnie kłamcą’, he dare not lay a finger on me ‘on nie śmie tknąć mnie palcem’.
Czasowniki need, require, want łączą się z odsłownikiem, gdy odnoszą się do przedmiotu, np. This book requires reading ‘ta książka wymaga przeczytania’. Czasowniki te łączą się natomiast z bezokolicznikiem (z to), gdy odnoszą się do podmiotu: I am required to pass the exam ‘wymaga się ode mnie zdania tego egzaminu’.
Mówimy I prefer staying home to going to the concert ‘wolę zostać w domu niż iść na koncert’, ale I prefer to stay home than to go to the concert, przy czym dodatkowo drugie to można opuścić: I prefer to stay home than go to the concert.
Czasownik stop z odsłownikiem ma znaczenie ‘przestać’, z bezokolicznikiem (z to) ma znaczenie ‘zatrzymać się, aby…’.
Jeśli nie wymienia się osoby, mówi się I suggest going there ‘proponuję tam pójść’, ale jeśli wymienia się osobę, stosuje się tryb łączący (formę bez końcówki osobowej -s) i mówi się I suggest she go there ‘proponuję, by ona tam poszła’ albo I suggest she should go there.
Would you mind helping me? znaczy ‘czy byłbyś uprzejmy mi pomóc?’. Would you mind my helping you? znaczy ‘czy nie miałbyś nic przeciwko, gdybym ci pomógł?’. Would you mind if I helped you? znaczy to samo. Podobnie Do you mind my helping you? oraz Do you mind if I help you? znaczą ‘czy masz coś przeciwko, że ci pomogę?’. Mówi się także odpowiednio Would you mind me helping you? oraz Do you mind me helping you? (z zaimkiem w formie dopełnienia me zamiast z zaimkiem przymiotnikowym dzierżawczym my). Odpowiedź twierdząca Yes, I do oznacza tyle, co I mind ‘nie zgadzam się’. Odpowiedź No, I don’t znaczy to samo, co I don’t mind your helping czyli ‘nie mam nic przeciwko twojej pomocy’. Inaczej mówiąc, yes oznacza brak zgody, natomiast no oznacza zgodę.
Zdanie I like to swim znaczy ‘lubię pływać’ (‘lubię, jak pływam’). Zdanie I like swimming znaczy ‘lubię pływanie’ (‘lubię, jak ktoś pływa lub jak ja pływam’). Najczęściej używamy bezokolicznika w wyrażeniach would like, would love ‘chciałbym’, a odsłownika wówczas, gdy nie używamy would.
W wypadku niektórych czasowników bezokolicznik wyraża przyszłość, plany, natomiast odsłownik wyraża zwyczaj, stan obecny. W wypadku forget i remember jest inaczej, p. tabela.
Czasowniki łączące się z dopełnieniem oraz bezokolicznikiem lub imiesłowem czynnym (-ing)
Asterysk (gwiazdka, *) oznacza, że do danego czasownika podano uwagę poniżej tabeli
z bezokolicznikiem bez to
bid – rozkazać, kazać, skłonić
have – kazać, skłonić
help * – pomóc
let – pozwolić, zezwolić
make – spowodować, kazać, skłonić
z bezokolicznikiem z to
advise * – doradzać, zalecać
allow * – pozwolić (komuś coś zrobić)
ask – prosić
be felt – być odczuwanym
be heard – być słyszanym
be noticed – być zauważonym
be seen – być widzianym
beg – błagać, prosić
believe (to be) – wierzyć, sądzić
cause – sprawić (że ktoś coś zrobił)
challenge – wezwać, wyzwać, sprowokować
consider (to be) – uważać
convince – przekonać
count upon – liczyć (na to, że ktoś coś zrobi)
dare – sprowokować, podjudzić
declare (to be) – stwierdzać
demand – żądać
desire – pragnąć, chcieć
encourage – zachęcać
expect – spodziewać się
find – stwierdzić
forbid – zabronić
force – zmusić
get – nakłonić, namówić (kogoś, by coś zrobił)
help * – pomóc
hire – wynająć (kogoś, by coś zrobił)
inspire – inspirować
instruct – polecić, poinformować, pouczyć
intend – zamierzać
invite – zaprosić, zachęcić (kogoś, by coś zrobił)
know (to be) – wiedzieć
mean – być intencją (by ktoś coś zrobił)
need – potrzebować (by ktoś coś zrobił)
order – polecić, rozkazać
permit * – pozwalać (komuś coś zrobić)
persuade – namówić, przekonać
prefer – woleć
recommend * – polecać, zalecać
rely – polegać, mieć zaufanie
remind – przypominać (komuś o zrobieniu czegoś)
require – wymagać (od kogoś zrobienia czegoś)
suppose – przypuszczać
teach (how) – uczyć (jak)
tell – powiedzieć, polecić (komuś, by coś zrobił)
tempt – kusić
think (to be) – sądzić
understand – rozumieć
urge – nalegać, ponaglać, namawiać
wait for – czekać (że ktoś coś zrobi)
want – chcieć
warn – ostrzec
wish – życzyć sobie, chcieć
would like – chciałby
z imiesłowem
accuse of – oskarżyć
keep * – kazać
prevent sb from – uniemożliwić, powstrzymać kogoś przed czymś
resent * – nie lubić
stop sb from – powstrzymać kogoś przed czymś
z imiesłowem lub bezokolicznikiem bez to
feel – czuć
hear – słyszeć
listen to – słuchać
look at – patrzeć
notice – zauważać
observe – obserwować
see – widzieć
smell – czuć (węchem)
watch – obserwować, patrzeć
z imiesłowem lub bezokolicznikiem z to
hate – nienawidzić (jak ktoś coś robi)
like – chcieć, lubić (jak ktoś coś robi), podobać się
love – uwielbiać, bardzo chcieć
Czasownik help może łączyć się z bezokolicznikiem bez to lub z to: I helped her do it lub I helped her to do it ‘pomogłem jej to zrobić’.
Mówimy He allowed her to drive fast ‘pozwolił jej szybko jechać/prowadzić’ (z dopełnieniem), ale He allowed fast driving ‘pozwolił na szybką jazdę’. Podobnie zachowują się advise, permit, recommend.
Czasowniki postrzegania (feel, hear, listen itd.) łączą się z bezokolicznikiem, jeśli czynność została zakończona w momencie postrzegania, natomiast łączą się z imiesłowem, jeśli trwa nadal (jeśli podkreśla się jej trwanie). W konstrukcji z bezokolicznikiem czasowniki tej grupy nie używają to, jeśli są użyte w stronie czynnej, w przeciwnym wypadku używa się to. Czasownik następujący może natomiast być w dowolnej stronie.
Po czasowniku oznaczającym czynność zmysłową (feel, hear, see itd.) opuszcza się bezokolicznik be, np. I see my letter taken away ‘widzę, że mój list jest zabierany’.
Czasownik keep ‘kazać’ łączy się tylko z formą -ing: They kept us waiting ‘kazali nam czekać’. Podobnie resent ‘nie lubić, oburzać się’: I resent her interferring in my business ‘nie cierpię, jak wtrąca się do moich interesów’.
Czasowniki łączące się z dwoma dopełnieniami
bez przyimka
z użyciem to
z użyciem for
z użyciem to lub for
answer – odpowiadać
ask – zadać, pytać
envy – zazdrościć
forgive – wybaczać
dictate – dyktować, narzucać
grant – nadać, przyznać
give – dać
hand – wręczać
lend – pożyczyć (dać)
offer – ofiarować
owe – być winnym
pay – płacić
pass – podać, przysunąć
promise – obiecać
sell – sprzedać
send – wysłać
show – pokazać
spare – oszczędzić
take – brać
teach – uczyć
tell – powiedzieć, opowiedzieć
throw – rzucić
wish – życzyć
buy – kupić
catch – łapać
change – wymieniać
cook – gotować
cut – ścinać
dictate – dyktować (tekst)
do – robić
fetch – przynieść, pobrać
find – znaleźć
get – dostać, uzyskać
make – robić, wykonywać
order – zamówić
peel – obrać
prepare – przygotować
reserve – rezerwować
save – zaoszczędzić
sing – zaśpiewać
bring – przynieść
leave – zostawić
read – przeczytać
write – napisać
Mówimy: Peter gave Ann the flowers ‘Piotr dał Annie kwiaty’ (dopełnienie dalsze przed bliższym, bez przyimka), ale: Peter gave the flowers to Ann (dopełnienie bliższe przed dalszym, konieczny przyimek). Jeśli dopełnieniem bliższym jest zaimek, możliwa jest tylko konstrukcja z przyimkiem: Peter gave them to Ann. Podobnie: do me a favour ‘wyświadcz mi przysługę’, ale do it for me ‘zrób to dla mnie’.
