| PODMIOT | SUBJECT |
|---|---|
| 3. os. rodzaju nijakiego – there | 3. neuter – quasi-subject there |
| Jest Bóg. (mianownik) | There is a God. (nominative) |
| Na drzewie był ptak. | There was a bird in the tree. |
| Na głownej ulicy panował duży ruch. | There was a heavy traffic on the main street. (lit. ruled) |
| Będzie na to dość czasu. | There will be enough time for that. (liter. enough of time) |
| Są róże bez kolców. | There are roses without thorns. |
| 3. os. rodz. nijakiego, podm. log. w dopełniaczu – there | 3. neuter, logical subject in genitive – quasi-subject there |
| Nie ma drapieżnych krów. | There are no predatory cows. |
| Wody przybywało. | There was more and more water. |
| Ubywało powietrza. | There was less and less air. |
| Brakowało pożywienia. | There was not enough food. |
| Nie ma róży bez kolców. | There is not a rose without thorns. |
| Wody wydawało się przybywać. | It seemed that there was more and more water. |
| 3. os. rodzaju nijakiego – it | 3. neuter – pro-subject it |
| Była noc. | It was night. |
| Jest godzina trzecia. | It is three o’clock. |
| Jest południe. | It is noon. |
| Jest wcześnie. Jest późno. | It is early. It is late. |
| Jest chłodno. Jest ciepło. Było gorąco. Było zimno. | It is chilly. It is warm. It was hot. It was cold. |
| Było ciemno. | It was dark. |
| Wieczorem będzie zimno. | It will be cold in the evening. |
| Panował spokój. | It was quiet there. |
| Pada. | It is raining. / It is snowing. |
| Codziennie pada. | It rains every day. |
| Wczoraj padało. | It rained yesterday. |
| Grzmi. | It thunders. |
| Było słonecznie. | It was a sunny day. |
| Pociemniało. | It has darkened. |
| Zmierzchało. (tylko w czasie przeszłym!, p. niżej) | It was growing dusk. (in the Past Tense only!, see below) |
| 3. os. rodzaju nijakiego z się – it | 3. neuter with się – pro-subject it |
| Zmierzcha się. | It is growing dusk. |
| Zmierzchało się. (="Zmierzchało") | It was growing dusk. |
| Ściemniło się | It has growed dark. |
| Błyskało się. | It was lightening. |
| O szóstej robi się ciemno. | It gets dark at six. |
| Zrobiło się pogodnie. | It cleared up. |
| Zrobiło się jasno. | It dawned. |
| podmiot (deszcz, śnieg itd.), 3. os. rodz. nijakiego – it | subject (rain, snow etc.), 3. neuter – pro-subject it |
| Deszcz padał od tygodnia. | It had been raining for a week. |
| 3. os. rodz. nijakiego – podmiot (dzień) | 3. neuter – subject (day) |
| Dnieje. | Day is dawning. |
| orzecznik przysłówkowy, 3. os. rodz. nijakiego – it | predicative adverb, 3. neuter – pro-subject it |
| Wiadomo (jest) o tym od dawna. (o + miejscownik) | It has been known for a long time. (o + locative) |
| Przyjemnie (jest) na nią popatrzeć. | It is pleasant to look at her. |
| Łatwo (jest) to zrobić. | It is easy to do this. |
| 3. os. rodz. nij, podm. log. w dopełniaczu – konstr. osob. | 3. neuter, logical subject in genitive – finite |
| Nie ma go w domu. (dopełniacz) | He is not at home. (genitive) |
| Nie było jej w szkole. | She was not at school. |
| 3. os. rodz. nij, podm. log. w celowniku – konstr. osob. | 3. neuter, logical subject in dative – finite |
| Brakuje nam pieniędzy. (celownik – dopełniacz) | We lack money. (dative – genitive) |
| Będzie brakować mi samochodu. | I will lack a car. |
| Brakowało im wody. | They lacked water. |
| Jest jej zimno. | She is cold. |
| Było nam przyjemnie. | We liked it. |
| Jest im wygodnie. | They are comfortable. (see also „Oni są wygodni”) |
| Jest nam ich żal. (celownik, dopełniacz, mianownik) | We feel pity for them. (dative, genitive, nominative) |
| Jest nam ich szkoda. | |
| Chce mi się spać. (=Jestem śpiący) | I am sleepy. |
| Chce im się jeść. (=Jestem głodny) | They are hungry. |
| Chce nam się pić. (=Jesteśmy spragnieni) | We are thirsty. |
| Janowi zależy, by wyjechać. | John is anxious to leave. |
| 3. os. rodz. nij. z elipsą jest – konstrukcja osobowa | 3. neuter with jest omitted – finite |
| Zimno nam. (celownik) | We are cold. (dative) |
| We feel cold. (see: „Czujemy zimno”, „Czujemy się zimni”) | |
| Smutno nam ją opuścić. | We are sad to leave her. |
| Wolno nam ją opuścić. | We are free to leave her. |
| Żal nam ich. | We feel pity for them. |
| podmiot nieokreślony, 3. os. rodz. nijakiego z się – one | unspecified subject, 3. neuter with się – one |
| Mówi się o tym niewiele. | One does not speak about it much. |
| można, trzeba, należy itd. – one | można, trzeba, należy etc. – one |
| Można tutaj palić. | One may smoke here. |
| Można tam było grać na gitarze. | One was allowed to play guitar there. |
| Będzie można zapalić. | One will be able to smoke. |
| Trzeba dbać o własne zdrowie. | One should take care of ones health. |
| Należy dbać o własne zdrowie. | |
| Powinno się dbać o własne zdrowie. | |
| Trzeba było zagrać na gitarze. | One should have played guitar. |
| Będzie trzeba wyjechać. | One will have to leave. |
| Będzie należało wyjechać jutro. | One should leave tomorrow. |
| podmiot nieokreślony, wolno, warto itd. – may, is worth | unspecified subject, wolno, warto etc. – may, is worth |
| Wolno (jest) oglądać ten film dzieciom. (celownik) | Children may see this movie. (dative) |
| Warto (jest) zobaczyć tę wystawę. (PL bezokol, EN -ing) | This exhibition is worth seeing. (PL infinitive, EN -ing) |
| podmiot nieokreślony, 3. os. rodz. nij. z się – str. bierna | unspecified subject, 3. neuter with się – passive voice |
| Podaje się tu herbatę. | Tea is served here. |
| podmiot nieokreślony, forma na -no, -to – strona bierna | unspecified subject, -no, -to form – passive voice |
| Pobito Pawła. | Paul has been beaten up. |
| Załadowano siano na wóz. | Hay has been loaded onto the cart. |
| podmiot nieokreślony, 3. os. lm – 3. os. lm /str. bierna | unspecified subject, 3.pl. – 3.pl. / passive voice |
| Kradną tu konie. | They steal horses here. |
| W Babicach otwarli nową szkołę. | They have opened a new school in Babice. |
| A new school has been opened in Babice. | |
| podmiot nieokreślony, orzeczenie nieosob. – strona bierna | unspecified subject, non-inflected predicate – passive v. |
| Widać (jest) stąd szczyt. (biernik) | The top can be seen from here. (accusative) |
| Słychać (jest) dźwięki muzyki. | Sounds of music can be heard. |
| podmiot logiczny, trzeba – should | logical subject, trzeba – should |
| Trzeba iść. | We should go. (dative) |
| Trzeba nam iść. (celownik) | |
| podmiot domyślny – podmiot zaimkowy | understood subject – pronominal subject |
| Wyjechał z Polski. | He left Poland. |
| Powiedział, że się zgadza. | He said that he agreed. |
| inne konstrukcje nieosobowe | other impersonal constructions |
| Coraz z nim gorzej. (narzędnik) | He is getting worse. (instrumental; literally: It is worse and worse with him) |
| Z nim jest coraz gorzej. | |
| Z tych studentów będą dobrzy nauczyciele. (dopełniacz) | These students will make good teachers. (genitive; literally: It will be good teachers of these students) |
| BEZOKOLICZNIK JAKO PODMIOT | INFINITIVE AS THE SUBJECT |
| bezokolicznik – bezokolicznik z to | infinitive – to + infinitive |
| Przyjemnie (jest) na nią popatrzeć. | It is pleasant to look at her. |
| Łatwo (jest) to zrobić. | It is easy to do this. |
| Smutno nam ją opuścić. | We are sad to leave her. |
| Wolno nam ją opuścić. | We are free to leave her. |
| czasowniki o znaczeniu modalnym | modal verbs |
| To rzadko się zdarza, aby umieć przepłynąć rzekę. | To be able to swim the river is unusual. |
| Móc tam pojechać było moim marzeniem. | To be able to go there was my dream. |
| To okropne musieć wypełniać jego polecenia. | To have to fulfill his orders is terrible. |
| PODMIOT – DOPEŁNIENIE BLIŻSZE | SUBJECT – DIRECT OBJECT |
| mianownik – przypadek dopełnienia | nominative – objective case |
| Klucze zginęły Jankowi. (mianownik, celownik) | John lost the keys. (nominative, dative; see Direct Obj.) |
| Potrzebna (jest) mi pomoc. | I need help. (see Direct Object below) |
| ORZECZENIE | PREDICATE |
| czas przeszły niedokonany – Past Continuous | Preterite Imperfective – Past Continuous |
| Dorota skakała. | Dorothy was jumping. |
| czas przeszły dokonany – Past Simple | Preterite Perfective – Past Simple |
| Chłopiec uśmiechnął się. | The boy smiled. |
| 1 czasownik o znaczeniu modalnym | 1 modal verb |
| Chciałbym się czegoś napić. | I would like something to drink. |
| 2 czasowniki o znaczeniu modalnym | 2 modal verbs |
| Będziesz mógł kupić sobie samochód. | You will be able to buy yourself a car. |
| Będę musiał się przyznać. | I will have to admit my guilt. |
| On pewnie umie pływać. | He must be able to swim. |
| On chyba umie pływać | |
| Być może Tomek musiał wyjechać. | Tom may have had to leave. |
| Może Tomek musiał wyjechać. | |
| czasownik – wyrażenie | finite – noun phrase |
| Spójrz na nią. | Take a look at her. (="Look at her") |
| Nie wiem, co się tam zdarzyło. | I do not know what has taken place there. (="what has happened there") |
| Pchnij. | Give a shove. (="shove") |
| Napij się. | Have a drink. (="Drink") |
| czasownik – orzeczenie złożone przymiotnikowe | finite – adjective complex predicate |
| Ożywiły się wszystkie moje obawy. | All my misgivings came alive. |
| Sprawdzą się moje nadzieje. | My wishes will come true. |
| Sznurówka mu się rozwiązała. | His shoe-lace has come loose. |
| Kowalscy bardzo zubożeli. | The Kowalskis got very poor. |
| Jej mąż upił się. | Her husband has got drunk. |
| Janek starzeje się. | John is getting old. |
| wyrażenie – orzeczenie złożone przymiotnikowe | noun phrase – adjective complex predicate |
| Mam rację. | I am right. |
| Nie mam racji. | I am wrong. |
| wyrażenie – czasownik | noun phrase – finite |
| Mam nadzieję. | I hope. (= “I have a hope”) |
| wyrażenie – wyrażenie | noun phrase – noun phrase |
| Mam pewność. (="Jestem pewien / pewny") | I have certainty. (= copula + adj.: “I am certain”) |
| przysłówek + czas. – przymiotnik + to + bezokol. | adverb + verb – adjective + to + infinitive |
| Jan na pewno wyjedzie. | John is certain to leave. |
| czas. nieprzechodni – czas. przechodni / nieprzechodni | intransitive verb – transitive / intransitive verb |
| Monika spytała mnie, czy ją kocham. Zadała mi ciekawe pytanie. | Monica asked me if I loved her. She asked me an interesting question. (cognate object) |
| Rycerze walczyli długo. Stoczyli bohaterską walkę. | The knights fought for a long time. They fought a heroic fight. (cognate object) |
| Jan codziennie spaceruje. Codziennie wyprowadza na spacer swojego psa. | John walks every day. He walks his dog every day. |
| Skoczył. Spowodował, że jego koń przeskoczył przez płot. | He jumped. He jumped his horse over the fence. |
| Leciała. Spowodowała, że latawiec przeleciał nad domem. | She flew. She flew her kite over the house. |
| Uśmiechnęła się. Wyraziła swą radość uśmiechem. | She smiled. She smiled her joice. |
| Zapłakała. Wyraziła swój smutek płaczem. | She wept. She wept her grief. |
| Gestykulował. Wyraził gestem niezadowolenie. | He gestured. He gestured his displeasure. |
| ORZECZNIK | PREDICATIVE |
| rzeczownik w narzędniku – rzeczownik | substantive in instrumental – substantive |
| Jan jest artystą. Tomek jest nauczycielem. | John is an artist. Tom is a teacher. |
| Jolanta została matką. | Jolanta has become a mother. |
| Przemek stał się wielkim artystą. | Przemek became a great artist. |
| rzeczownik oznaczający czas | substantive denoting time |
| Była noc. | It was night. |
| Jest południe. | It is noon. |
| godzina: liczebnik porządkowy – liczebnik główny | hours: ordinal number – cardinal number |
| Jest godzina trzecia. | It is three o’clock. |
| Była szósta. | It was six. |
| przymiotnik | adjective |
| Oni są wygodni. | They are easy-going / selfish. |
| Ta sukienka była czarna. | That dress was black. |
| Grzegorz jest głodny. | Gregory is hungry. |
| Marysia stała się podejrzliwa. | Mary grew suspicious. |
| Sok stał się kwaśny. | The juice turned sour. |
| Jacek zrobił się blady. | Jacek became pale. |
| Aneta wydawała się uczciwa. | Anetha seemed honest. |
| Ten przedmiot wydawał się gładki. | That thing apeared smooth. |
| To było gorące. | It felt hot. |
| Nie jesteś wart swojej żony. | You are not worth your wife. |
| Jan jest podobny do ojca. | John is similar to his father. |
| przysłówek – przymiotnik | adverb – adjective |
| Jest wcześnie. Jest późno. | It is early. It is late. |
| Jest chłodno. Jest ciepło. Było gorąco. Było zimno. | It is chilly. It is warm. It was hot. It was cold. |
| Było ciemno. | It was dark. |
| Beata wygląda zdrowo. | Beata looks healthy. |
| Zupa smakuje dziwnie. | The soup tastes strange. |
| Ta kawa ładnie pachnie. | This tea smells good. |
| Twój głos brzmi śmiesznie. | Your voice sounds funny. |
| Czuję się nieswojo. | I do not feel quite myself. |
| na + biernik – przymiotnik | na + accusative – adjective |
| Agnieszka wyglądała na głodną. | Agnes looked hungry. |
| na + miejscownik – konstrukcja z on | na + locative – on phrase |
| Na głownej ulicy panował duży ruch. | There was a heavy traffic on the main street. (lit. ruled) |
| na + miejscownik – konstrukcja z in | na + locative – in phrase |
| Ptak jest na drzewie. | The bird is in the tree. |
| Na drzewie jest ptak. | There is a bird in the tree. |
| PRZYDAWKA | ATTRIBUTE |
| dopełniacz – dopełniacz | genitive – ’s genitive |
| książka (mojej) siostry | my sister’s book |
| brat (mojego) przyjaciela | my bother’s friend |
| kieszeń (mojego) ojca | my father’s pocket |
| dopełniacz – wyrażenie z of | genitive – of prepositional phrase |
| wierzchołek góry | the top of the mountain |
| zniszczenie miasta | destruction of the city |
| przymiotnik – bezokolicznik z to | adjective – to infinitive |
| w przyszłych latach | in years to come (“in future years”) |
| BRAK DOPEŁNIENIA – DOPEŁNIENIE BLIŻSZE | NO OBJECT – DIRECT OBJECT |
| brak bezokolicznika – bezokolicznik | no infinitive – infinitive |
| Jakaś pani przyjechała do ciebie z Warszawy. | Some woman came to see you from Warsaw. (liter. to you) |
| DOPEŁNIENIE BLIŻSZE | DIRECT OBJECT |
| biernik – przypadek dopełnienia | accusative – object case |
| Lubię go. | I like him. |
| Dałem mu książkę. | I gave him a book. |
| Pozbawiłem go satysfakcji. | I deprived him of satistaction. |
| Poczęstuj ją cygarem. | Treat her to a cigar. |
| Pokrój salami nożem. | Slice the salami with a knife. |
| Zobaczyłem kobietę. | I saw a woman. |
| Naród wybrał Kwaśniewskiego na prezydenta. | The nation elected Kwaśniewski a president. |
| Janek zgubił klucze. | John lost the keys. (see „Klucze zginęły Jankowi” above) |
| Czujemy zimno. | We are feeling the cold(ness). (see „Jest nam zimno”) |
| Janek szturchnął Marysię. | John jostled Mary. |
| Matki kochają swoje dzieci. | Mothers love their children. |
| Janek zjadł ciastko. | John ate the cake. |
| Włączył światło. | He turned on the light. He turned the light on. |
| Odkryli to. | They found it out. |
| Basia zdjęła płaszcz. | Barbara took her coat off. |
| dopełniacz – przypadek dopełnienia | genitive – object case |
| Potrzebuję tej kobiety. | I need this woman. |
| Potrzebuję pomocy. | I need help. (see „Potrzebna mi pomoc” above) |
| Potrzebuję samochodu. | I need a car. |
| Ona uczyła dzieci angielskiego. | She taught the children English. |
| Chciałbym się czegoś napić. | I would like something to drink. |
| Nie jesteś wart swojej żony. | You are not worth your wife. |
| narzędnik – przypadek dopełnienia | instrumental – object case |
| On kieruje tą kobietą. | He directs this woman. |
| DOPEŁNIENIE BLIŻSZE – DOPEŁNIENIE DALSZE | DIRECT OBJECT – INDIRECT OBJECT |
| biernik – przypadek dopełnienia | accusative – object case |
| Ona uczyła dzieci angielskiego. | She taught the children English. |
| DOPEŁNIENIE BLIŻSZE – DOP. PRZYIMKOWE | DIRECT OBJECT – prePOSITIONAL OBJECT |
| biernik – konstrukcja z to | accusative – to phrase |
| Ona uczyła dzieci angielskiego. | She taught English to the children. |
| DOPEŁNIENIE DALSZE | INDIRECT OBJECT |
| celownik – przypadek dopełnienia | dative – object case |
| Dałem mu książkę. | I gave him a book. |
| Dałem Tomkowi książkę. | I gave Tom a book. |
| Maria opowiedziała ojcu ciekawą historię. | Mary told (her) father an interesting story. |
| narzędnik – przypadek dopełnienia | instrumental – object case |
| Minister mianował go swoim zastępcą. | The minister made him his assistant. |
| na + biernik – przypadek dopełnienia | na + accusative – object case (objective complement) |
| Naród wybrał Kwaśniewskiego na prezydenta. | The nation elected Kwaśniewski a president. |
| DOPEŁNIENIE DALSZE – DOP. PRZYIMKOWE | INDIRECT OBJECT – PREPOSITIONAL OBJECT |
| celownik – konstrukcja z to | dative – to phrase |
| Dałem książkę Tomkowi. | I gave a book to Tom. |
| Pokazała mi to. | She has shown it to me. |
| Dałem mu to. | I gave it to him. |
| Posłałem list Marii. | I sent a letter to Mary. |
| Nauczyciel wręczył książkę uczniowi. | The teacher handed the book to the student. |
| celownik – konstrukcja z for | dative – for phrase |
| Kup mi to. | Buy it for me. |
| Pani Kowalska kupiła sukienkę córce. | Mrs. Kowalski has bought a dress for her daughter. |
| celownik – konstrukcja z from | dative – from phrase |
| Odebrali mu siłą jego skrzypce. | They took his violin away from him by force. |
| dopełniacz – konstrukcja z of | genitive – of phrase |
| Pozbyła się starej sukni. | She disposed of the old dress. |
| Pozbawiłem go satysfakcji. | I deprived him of satistaction. |
| dopełniacz – konstrukcja z on | genitive – on phrase |
| Pogratulowałem mu sukcesu. | I congratulated him on his success. |
| narzędnik – konstrukcja z of | instrumental – of phrase |
| Chwalił się swoją odwagą. | He boasted of his courage. |
| narzędnik – konstrukcja z with | instrumental – with phrase |
| Bawił się zapałkami. | He played with the matches. |
| narzędnik – konstrukcja z in | instrumental – in phrase |
| Handlowali węglem. | They dealt in coal. |
| od + dopełniacz – konstrukcja z on | od + genitive – on phrase |
| Sny zależą od przeżyć osobistych. | Dreams depend on personal experiences. |
| do + dopełniacz – konstrukcja z to | do + genitive – to phrase |
| Jan jest podobny do ojca. | John is similar to his father. |
| dla + dopełniacz – konstrukcja z for | dla + genitive – for phrase |
| Wykonaj to dla mnie. | Make it for me. |
| za + biernik – konstrukcja z for | za + accusative – for phrase |
| Jesteś odpowiedzialny za wszystko. | You are responsible for everything. |
| na + miejscownik – konstrukcja z on | na + locative – on phrase |
| Maria polegała na Janku. | Mary relied on John. |
| DOPEŁNIENIE DALSZE – DOPEŁNIENIE BLIŻSZE | INDIRECT OBJECT – DIRECT OBJECT |
| celownik – przypadek dopełnienia | dative – object case |
| Pogratulowałem mu sukcesu. | I congratulated him on his success. |
| Ona mu wierzy. | She believes him. |
| On jej ufa. | He trusts her. |
| Przewodził narodowi w czasie wojny. | He lead the nation during the war. |
| Pozwoliłem mu odejść. | I allowed him to leave. |
| Kazałem mu wyjść. | I ordered him to leave. |
| Umożliwiłem mu odwiedzenie Marii. | I enabled him to visit Mary. |
| na + miejscownik – przypadek dopełnienia | na + locative – object case |
| Często gram na harfie. | I often play harp. |
| w + biernik – przypadek dopełnienia | w + accusative – object case |
| Lubię grać w karty. | I like playing cards. |
| Wszystkie strzały ugodziły w cel. | All arrows have hit the target. |
| do + dopełniacz – przypadek dopełnienia | do + genitive – object case |
| Policja weszła do budynku. | The police entered the building. |
| DOPEŁNIENIE DALSZE – PRZYDAWKA | INDIRECT OBJECT – ATTRIBUTE |
| celownik – dopełniacz | dative – ’s genitive |
| Koledze zmarł brat. | My friend’s brother died. (also liter.: „Zmarł brat kolegi”) |
| Włożyłem pióro ojcu do kieszeni. | I put a pen into my father’s pocket. (also liter.: „Włożyłem pióro do kieszeni ojca”) |
| OKOLICZNIK MIEJSCA | ADVERBIAL OF PLACE |
| przed + miejscownik – konstrukcja z in front of | przed + locative – in front of phrase |
| Jan zobaczył samochód przed (swoim) domem. | John saw a car in front of his house. |
| OKOLICZNIK CZASU | ADVERBIAL OF TIME |
| narzędnik – wyrażenie przysłówkowe | instrumental – noun phrase |
| Odwiedzę cię wieczorem. | I will visit you this evening. |
| narzędnik – konstrukcja z in | instrumental – in phrase |
| Wiosną topnieją śniegi. | Snow melts in spring. (see below) |
| Wieczorem będzie zimno. | It will be cold in the evening. |
| na + biernik – konstrukcja z in | na + accusative – in phrase |
| Na wiosnę topnieją śniegi. | Snow melts in spring. (see above) |
| Na wieczór będzie zimno. | It will be cold in the evening. |
| pod + biernik – konstrukcja z in | pod + accusative – in phrase |
| Pod wieczór będzie zimno. | It will be cold in the evening. |
| o + miejscownik – konstrukcja z at | o + locative – at phrase |
| Zebranie było o godzinie czwartej. | The meeting was at four o’clock. |
| OKOLICZNIK SPOSOBU | ADVERBIAL OF MANNER |
| przysłówek – przysłówek | adverb – adverb |
| Ona śpiewa pięknie. | She sings beautifully. |
| Potrzebujemy pilnie pomocy. | We need help urgently. |
| przymiotnik – przymiotnik | adjective – adjective |
| Czuję się zmęczony. | I feel tired. (because it means: “I am tired”) |
| Czujemy się zimni. | We feel dispassionate / stand-offish. (see „Zimno nam”) |
| Nazywają go wielkim. | They call him great. |
| przysłówek – przymiotnik | adverb – adjective |
| Wyglądasz świetnie. | You look fine. |
| Jest nam wygodnie. | We feel comfortable. |
| Jest nam zimno. | We are cold. |
| Czuję się źle. | I feel bad. (because of the meaning: „zły” = “angry”) |
| Ryba smakuje wspaniale. | The fish tastes great. |
| wyraż. przyimkowe – przymiotnik | adverbial prepositional constr. – adjective |
| Pomalowali sufit na biało. | They painted the ceiling white. |
| Wylizał talerz do czysta. | He licked the plate clean. |
| narzędnik – konstrukcja z with | instrumental – with phrase |
| Pokrój salami nożem. | Slice the salami with a knife. |
| Renata spojrzała na niego rozmarzonym wzrokiem. | Renata looked at him with a dreamy eye. (cognate object, liter.: “with a dreamy look / sight”) |
| narzędnik – konstrukcja z by | instrumental – by phrase |
| Odebrali mu siłą jego skrzypce. | They took his violin away from him by force. |
| narzędnik – konstrukcja z to | instrumental – to phrase |
| Poczęstuj go cygarem. | Treat him to a cigar. |
| OKOLICZNIK – DOPEŁNIENIE BLIŻSZE | ADVERBIAL – (COGNATE) DIRECT OBJECT |
| narzędnik – przypadek dopełnienia | instrumental – object case |
| Żyli życiem beztroskim. | They lived an easy life. |
| Umarł lekką śmiercią. | He died an easy death. |
| BEZOKOLICZNIK PRZY ORZECZENIU | INFINITIVE BY THE PREDICATE |
| rzecz. odsłowny – bezokolicznik z to | gerund – to + infinitive |
| Umożliwiłem mu odwiedzenie Marii. | I enabled him to visit Mary. |
| bezokolicznik – bezokolicznik | infinitive – infinitive |
| Można tutaj palić. | One may smoke here. |
| Kazałem mu sprzątnąć kuchnię. | I made him clean the kitchen. (see „Spowodowałem, że sprzątnął kuchnię” below) |
| bezokolicznik – bezokolicznik z to | infinitive – to + infinitive |
| Można było tutaj palić. | One was allowed to smoke there. |
| Barbara była skłonna mu uwierzyć. | Barbara was inclined to believe him. |
| Będę cię rad wkrótce zobaczyć. | I will be pleased to see you soon. |
| Jola była zdecydowana tam pojechać. | Jolanta was determined to go there. |
| Chciałbym się czegoś napić. | I would like something to drink. |
| Pozwolił jej odejść. | He allowed her to go. |
| Kazał jej wyjść. | He ordered her to leave. |
| Dziewczęta chciały tańczyć. | The girls wanted to dance. |
| Grzesiek zdecydował się napisać książkę. | Gregory decided to write a book. |
| Ojciec kazał Jance pomóc Basi. | Father ordered Jane to help Barbara. |
| Andrzej polecił mi iść do fotografa. | Andrew instructed me to go to the photographer. |
| bezokolicznik – -ing | infinitive – -ing |
| Lubię grać w karty. | I like playing cards. |
| Dziewczęta przestały śpiewać. | The girls stopped singing. |
| Jacek przestał jeść słodycze. | Jacek has stopped eating sweets. |
| ZDANIE ZŁOŻONE – ZDANIE PROSTE | COMPLEX SENTENCE – SIMPLE SENTENCE |
| że – to + bezokolicznik | że – to + infinitive |
| Wydaje się, że to zjawisko zajdzie. | This phenomenon is likely to occur. |
| jak – przyp. dopełnienia + -ing | jak – object case + -ing |
| Widzieli, jak Janek przechodził przez ulicę. | They saw John crossing the street. |
| że – przyp. dopełnienia + bezokolicznik | że – object case + infinitive |
| Widzieli, że Janek przechodził przez ulicę. | They saw John cross the street. |
| Spowodowałem, że (on) sprzątnął kuchnię. | I made him clean the kitchen. (see „Kazałem mu sprzątnąć kuchnię” above) |
| by + mianownik – przyp. dopełnienia + to + bezokol. | by + nominative – object case + to + infinitive |
| Janek chce, żebym sprzedał tę książkę. | John wants me to sell this book. |
| Chcę, aby on sprzątnął kuchnię. | I want him to clean the kitchen. |
| dopełnienie + by – przyp. dopełnienia + to + bezokol. | object + by – object case + to + infinitive |
| Powiedziałem mu, aby poszedł. | I told him to go. |
| Anna poprosiła mnie, abym kupił kapelusz. | Ann asked me to buy a hat. |
| Anna prosiła ojca, aby jej kupił futro. | Ann asked father to buy her a fur(-coat). |
| Jan błagał rodziców, żeby mu pożyczyli samochód. | John entreated his parents to lend him the car. |
| by + bezokolicznik – to + bezokolicznik | by + infinitive – to + infinitive |
| Janowi zależy, by wyjechać. (celownik) | John is anxious to leave. (dative) |
| ZDANIE PODRZĘDNIE ZŁOŻONE | COMPLEX SENTENCE |
| że – that | że – that |
| Marysia powiedziała, że kupiła tę książkę. | Mary said that she bought that book. |