Wersja z 2024-02-29

Grzegorz Jagodziński

Deklinacja niemiecka

Przykłady

Część poprzednia Spis treści Część następna

S11
das Tier – die Tiere
Abend·rot zorza wieczorna
Abitur matura
Alphabet alfabet
An·gĕ·bot oferta
Ant·litz oblicze, twarz
Argument argument
Attentat zamach
Ballett balet
Band** więź, węzeł
Beet grządka, grzęda
Bein noga
Bei·spiel przykład
Benzin benzyna
Berlin Berlin
Bern Berno
Bĕ·steck zastawa
Bier piwo
Blei ołów
Blut krew
Boot łódź
Brot chleb
Bǘcher·regal regał na książki
Bund** pęczek
 
Dach·gĕ·schoss poddasze
Dänemark Dania
Denk·mal* pomnik
Deutsch język niemiecki
Deutschland Niemcy
Ding rzecz
Díplom dyplom
Dokument dokument
Drang·sal* kłopot, utrapienie
Echolot echosonda
Eis lód
Element żywioł, pierwiastek
Englisch język angielski
Érd·gĕ·schoss parter
Exemplar egzemplarz
Exil emigracja
Experiment eksperyment
Extrem ekstremum, skrajność
Fest święto
Fleisch mięso
Flug·zeug samolot
Formular formularz
Frankreich Francja
 
Französisch język francuski
Frühstück śniadanie
Gas gaz
Gĕ·bäck pieczywo
Gĕ·bet modlitwa, pacierz
Gĕ·biss uzębienie
Gĕ·dicht wiersz, poemat
Gegen·teil przeciwieństwo
Gĕ·lenk staw (anat.)
Gĕ·päck bagaż
Gĕ·rät urządzenie
Gĕ·richt danie; sąd
Gĕ·schenk prezent
Gĕ·schoss kondygnacja
Gĕ·sicht** widok; zjawa, widziadło
Gĕ·sprä́ch rozmowa
Gĕ·tränk napój
Gift jad, trucizna
Glück szczęście
Gold złoto
Haar włos
Hárz żywica
Heft zeszyt
 
Heim dom, domostwo
Honorar honorarium
Hundert sto
Insekt* owad
Italienisch język włoski
Jahr rok
Kamél wielbłąd
Kapital kapitał
Klavier fortepian
Kleinod* klejnot
Kompliment komplement
Konzert koncert
Korn** zboże, żyto
Krakau Kraków
Kredit kredyt
Kreuz krzyż
Kunst·werk dzieło sztuki
Labor* laboratorium
Land* ziemia (poet.)
Liechten·stein Liechtenstein
Lineal linijka
Luxem·burg Luksemburg
Magazin magazyn
 
Mal raz
Maß miara, rozmiar
Medikament lekarstwo
Meer morze
Metall metal
Mit·leid litość
Moment** moment
Mono·gramm monogram
Netz sieć
Ob·jekt przedmiot
Original oryginał
Ö́sterreich Austria
Papier papier
Paris Paryż
Pausen·brot śniadanie do szkoły
Pedal pedał
Personal personel
Pférd koń
Pòlnisch język polski
Potenzial potencjał
Próblem problem
Prógramm program
Pult pulpit

S11   S11S   S11U
das Tier – die Tiere   das Ereignis – die Ereignisse   das Floß – die Flöße
Quádrat kwadrat
Räto·romanisch język retoromański
Rät·sel zagadka
Reich państwo, rzesza
Rektorat rektorat
Ross* rumak, koń
Rot czerwień
Russisch język rosyjski
Schaf owca
Schick·sal los
Schiff statek
Schwein świnia
Seminar seminarium
Spanisch język hiszpański
Spiel gra, zabawa
Spiel·zeug zabawka
Stock·werk piętro
Stück kawałek
Studenten·heim akademik
Sùstantiv (Sùb·stantiv) rzeczownik
Symptom symptom
Tal* dolina (poet.)
Tau** lina
 
Tausend tysiąc
Tele·fon telefon
Tele·gramm telegram
Testat poświadczenie
Theater·stück sztuka (teatralna)
Tibèt (Tibét) Tybet
Tier zwierzę
Tor** brama
Túch** sukno
Turn·zeug strój gimnastyczny
Ungarn Węgry
Ver·bot zakaz
Ver·dienst** zasługa
Ver·giss·mein·nicht* niezapominajka
Vieh bydło
Vitamin witamina
Warschau Warszawa
Wien Wiedeń
Wort** słowo w zdaniu, głos
Zelt namiot
Zeug tkanina, ubranie
Zitat cytat
 
Bünd·nìs sojusz
Er·eig·nìs zdarzenie
Er·geb·nìs wynik, rezultat
Er·kennt·nìs wyrok, orzeczenie
Er·leb·nìs przeżycie
Er·zeug·nìs produkt, wyrób
Gĕ·dächt·nìs pamięć
Gĕ·heim·nìs tajemnica
Hinder·nìs przeszkoda
Ver·zeich·nìs wykaz, spis
Zeug·nìs świadectwo; zeznanie
 
Chor chór w kościele
Floß tratwa

S13
das Gemälde – die Gemälde
das Lager – die Lager
das Mädel – die Mädel
Abenteuer przygoda
Aber „ale”, zastrzeżenie
Alter wiek
Aschen·brödel kopciuszek
Bade·zimmer łazienka
Drittel jedna trzecia
Dschungel* dżungla (arch.)
Dunkel* ciemność
Fenster okno
Ferkel prosię
Feuer ogień
Fieber gorączka
Gĕ·bäude budynek
Gĕ·birge góry
Gĕ·länder poręcz
Gĕ·mä́lde obraz
Gĕ·rede gadanina
Gĕ·schwister brat lub siostra
Gĕ·treide zboże
Gĕ·wölbe sklepienie
Kabel kabel, lina
Kapitel rozdział
Kupfer miedź
 
Lager obóz
Mädel dziewczyna
Messer nóż
Mittel środek (np. leczniczy)
Möbel mebel
Muster wzór
Opfer ofiara
Orchester orkiestra
Pendel wahadło
Rudel stado, wataha, zastęp
Schlaf·zimmer sypialnia
Schnitzel skrawek; kotlet
Segel żagiel
Semester semestr
Silber srebro
Stadt·viertel [~fɪʁtl̩] dzielnica
Steuer** ster, kierownica
Theater teatr
Viertel [ˈfɪʁtl̩] ćwiartka
Wasser** woda
Wetter pogoda
Wohn·zimmer pokój dzienny
 
Zimmer pokój (pomieszczenie)

S14   S13U   S14X
das Laken – die Laken
das Wandern – die Wandern
das Handeln – die Handeln

das Tischlein – die Tischlein
  das Kloster – die Klöster   das Palais [~ɛː] – die Palais [~ɛːs]
Abend·essen kolacja
Asiĕn Azja
Australiĕn Australia
Bär·lein niedźwiadek
Becken zlew, basen; miednica (anat.)
Belgiĕn Belgia
Bien·chen pszczółka
Bǘch·lein książeczka
Elb·chen elfię, elfiątko
Eisen żelazo
Fräu·lein panna
Füllen źrebię
Gĕ·fallen** upodobanie
Gehen chodzenie, chód
Handeln działanie
Häns·chen (imię)
Häus·chen domek
Italiĕn Włochy
Käst·chen kratka
Kissen poduszka
Küken pisklę
Laken prześcieradło
Laufen bieganie
 
Leiden cierpienie, choroba
Mäd·chen dziewczę, dziewczyna
Mai·glöck·chen konwalia
Männ·chen człowieczek, karzeł
Mäpp·chen teczka
Mär·chen bajka
München Monachium
Polen Polska
Sachsen Saksonia
Schweigen cisza, milczenie
Sloweniĕn Słowenia
Terrain [ˈtɛʁn̥] teren
Tisch·lein stolik
Tschechiĕn Czechy
Tun postępowanie, działanie
Turnen gimnastyka
Veil·chen fiołek
Ver·giss·mein·nicht* niezapominajka
Ver·gnügen przyjemność
Ver·trauen zaufanie
Wandern wędrowanie
Wappen herb, godło
 
Wieder·seen ponowne spotkanie
Zeichen znak, cecha
 
Klóster klasztor
Mineral·wasser woda mineralna
Wasser** woda (miner.)
 
Einst minione czasy
Ja „tak”
Nein nie
Palais [paˈlɛː] pałac
Relais [ʁəˈlɛː] przekaźnik

S12   S12U
das Ei – die Eier   das Bad – die Bäder
Bärenkleid szata niedźwiedzia
Bild obraz
Brett deska
Ei jajko
Einzĕl·kind jedynak
Feld pole
Geld pieniądze
Gĕ·schlecht rodzaj
Gĕ·spenst duch
Gĕ·sicht** twarz
Glied członek ciała; ogniwo
Kind dziecko
Kleid sukienka, suknia, szata
Klein·geld drobne
Licht światło
Lied piosenka
Mit·glied członek
Nest gniazdo
Rind bydlę
Schild** szyld, wywieszka
Schwért miecz
Weib kobieta
 
Amt urząd
Aus·land zagranica
Bad kąpiel, łazienka
Band** wstążka
Bĕ·sitz·tum posiadłość
Birken·blatt liść brzozy
Blatt liść; blat; arkusz; kartka
Blüten·blatt płatek kwiatu
Búch książka
Dach dach
Denk·mal* pomnik
Dorf wieś
Eigen·tum własność
Fach półka; zawód
Fahr·rad rower
Fass beczka
Fürsten·tum księstwo
Gĕ·halt** płaca, wynagrodzenie
Glas szklanka, kieliszek, szkło
Grab grób
Grab·mal nagrobek
Gras trawa
Gut dobro, wartość
 
Haupt głowa, czoło, lico
Haus dom
Heimat·land ojczyzna
Helden·tum bohaterstwo
Herzog·tum księstwo
Holz drewno
Horn róg
Huhn kurczę, kura
Kalb cielę
Kauf·haus dom towarowy
Könìg·tum królestwo
Korn** ziarno
Kranken·haus szpital
Kraut ziele; kapusta
Kurs·búch podręcznik
Lamm jagnię
Land* ląd, kraj
Lieblings·búch ulubiona książka
Loch dziura
Maul pysk, morda
Rad koło, rower
Ross* rumak, koń
 
Schloss zamek
Schul·fach przedmiot (w szkole)
Schwimm·bad basen
Tal* dolina
Túch** chusta
Treppen·haus klatka schodowa
Volk lud
Wachs·tum wzrost
Wort** słowo, słówko, wyraz

S15
das Sofa – die Sofas
Áfrika Afryka
Alibi alibi
Amerika Ameryka
Auto auto
Baby [ˈbeːbi] małe dziecko
Bassin [baˈsɛŋ] basen
Büro biuro
Café [kaˈfeː] kawiarnia
Camping [ˈkɛmpɪŋ] kemping
Cargo ładunek, cargo
China Chiny
Dschungel* dżungla (arch.)
Echo [ˈɛço] echo
Europa Europa
Flug·ticket bilet lotniczy
Foto fotografia
Genie [ʒeˈniː] geniusz
Gummi guma
Handy [ˈhɛndɪ] komórka
Hobby [ˈhɔbɪ] hobby
Hotèl hotel
Kino kino
Klima* klimat
 
Koma śpiączka
Komitee komitet
Komma przecinek
Labor* laboratorium
Motèl motel
Radio radio
Restaurant [ʁɛstoˈʁaŋ] restauracja
Rindersteak [ˈʁɪndɐˌsteːk] stek wołowy
Schema* schemat
Slalòm slalom
Sofa sofa
Studio studio
Taxi taksówka
Tempo tempo
Tickĕt bilet
Training [ˈtʁɛːnɪŋ] trening

M27   M28   M27AEN   M27UMEN   M27IEN   M27UMA
das Bett – die Betten   das Ende – die Enden
das Hibernakel – die Hibernakeln
  das Konto – die Konten
das Thema – die Themen
  das Stadion – die Stadien
das Studium – die Studien
  das Indiz – die Indizien
das Mineral – die Mineralien
  das Antibiotikum – die Antibiotika
das Examen – die Examina
das Lexikon – die Lexika
das Thema – die Themata
Bett łóżko
Hemd koszula
Insekt* owad
Juwel klejnot
Leid cierpienie, żal
Ohr ucho
Verb czasownik
 
Auge oko
Dschungel* dżungla (arch.)
Ende koniec
Erbe spadek, dziedzictwo
Freie świeże powietrze
Hibernakel pąk zimowy
Interesse zainteresowanie
Muskel mięsień
Wochen·ende weekend
 
Drama dramat
Konto konto
Plasma plazma
Schema* schemat
Thema* temat
 
Albùm album
Datùm data
Forùm* forum
Gymnasiùm gimnazjum
Indiziùm poszlaka, oznaka
Kollegiùm kolegium
Lexikòn* leksykon
Lyzeùm liceum
Ministeriùm ministerstwo
Museùm muzeum
Praktikùm* praktyka
Prinzip zasada
Stadiòn stadion
Studiùm studium
Visum* wiza (rzad.)
 
Àd·verb przysłówek
Fossil wykopalisko
Indiz poszlaka, oznaka
Kleinod* klejnot
Mineral minerał
Partizip imiesłów
Prinzip zasada
Utensil utensylium, przybór
 
Antibiotikùm antybiotyk
Antipyretikùm środek przeciwgorączkowy
Etymòn etymon
Examen egzamin
Forùm* forum
Klima* klimat
Lexikòn* leksykon
Passivùm strona bierna
Praktikùm* praktyka
Schema* schemat
Thema* temat
Visum* wiza

ein Neues / das Neue – Neue / die Neuen
Bĕ·sondere osobliwość, właściwość
Böse zło
Dunkle* ciemność
Gĕ·räucherte wędzonka
Gute dobro
Isomere izomer
Junge** młode, pisklę, szczenię
Neue nowina, nowość
Schöne piękno

Das Dunkle (Dunkles, ein Dunkles) może także (rzadziej) odmieniać się przymiotnikowo lub rzeczownikowo (das Dunkel). W dopełniaczu istnieją formy Dunkeln oraz (rzadsza) Dunklen, a także rzeczownikowa Dunkels. Podobnie w celowniku (einem/dem Dunkeln lub einem/dem Dunklen, Dunklem, lub rzeczownikowo (einem/dem) Dunkel). Liczba mnoga jest tylko teoretyczna.

nieregularne
das Herz – des Herzens – die Herzen serce
das Klima – des Klimas – die Klimate, Klimata, Klimas klimat
das Knie [kniː] – des Knies – die Knie [kniːə] kolano

Gwiazdką (*) oznaczono rzeczowniki odmieniające się obocznie według różnych wzorców. Podwójna gwiazdka (**) sygnalizuje, że różne wzorce odmiany odpowiadają różnym znaczeniom wyrazu

Część poprzednia Spis treści Część następna